5 روش آموزش کنترل خشم در کودکان

خشم چیست ؟

کنترل خشم در کودکان یک مهارت ضروری و آموختنی است. خشم یک احساس طبیعی و سالم است. اما وقتی بچه ها نمی دانند چگونه با احساسات خود کنار بیایند سردرگمی و عصبانیت می تواند تبدیل به سرکشی، بی احترامی، پرخاشگری و بداخلاقی شود.

اگر رفتارهای پرخاشگرانه در دوران کودکی مانند دعوا، تف و اذیت و آزار از میان نرود می تواند منجر به مشکلات دیگر مانند عصبانیت و پرخاشگری، مشکلات تحصیلی، طرد همسالان و بهداشت روانی ضعیف در بزرگسالی شود.

گاهی ممکن است که برخی از کودکان به علت بروز اتفاقات جزئی احساس ناامیدی کنند و همچنین در مواجه با اتفاقات پیچیده‌تر عکس العمل شدیدتری از خود نشان دهند. علاوه بر این ممکن است که کودکان خشمگین فریاد بزنند و تمایل به اعمال خشونت در آن‌ها بروز پیدا کند.

در صورتی که فرزند شما رفتارهای طغیانگر و خشم‌آلود از خود بروز داده باشد و مخصوصا اگر خشم و عصبانیت او در نوع ارتباطات و کیفیت زندگی‌اش اثر منفی گذاشته باشد، بسیار حائز اهمیت است که مهارت‌های لازم برای مقابله با احساسات منفی به کودک آموزش داده شود. همچنین، راهنمایی یک متخصص سلامت روان نیز می‌تواند تاثیرگذار و مفید واقع شود.

پیشنهاد میشود دسته بندی انواع کتاب برای کنترل خشم در کودکان را ببینید.

این 5 روش برای کنترل خشم در کودکان بسیار موثر هستند:

1- آموزش احساسات به کودکان

زمانی که کودکان قادر به درک و بیان صحیح احساسات خود نباشند، احتمال اینکه توسط خانواده و مربیان سرزنش شوند، زیاد است. در این صورت ممکن است که کودکان برای نشان دادن عصبانیت خود، رفتار پرخاشگرانه و خشونت آمیز اعمال کنند. همچنین در برخی از موارد ممکن است که کودک قادر نباشد احساس غم و ناراحتی را درک کند و یا توضیح این حس برای او دشوار باشد. بنابراین ممکن است که احساسات خود را با رفتارهای نادرست نشان دهد.

برای کمک به کودکان در یادگیری و شناخت احساسات، بهتر است که با آموزش واژگان توصیف کننده احساسات اولیه نظیر عصبانیت، غم، شادی و ترس شروع کنید. همچنین تلاش کنید که احساسات مختلف کودک خود را توصیف کنید و به عنوان مثال به او بگویید که غمگین یا عصبانی به نظر می‌رسی. این روش یادگیری به فرزند شما کمک می‌کند که در نامگذاری صفات و احساسات مختلف مهارت کسب کند و احساسات خود را به درستی بیان کند.

بعد از اینکه کودک شما توانست درک و توصیف بهتری از احساسات خود داشته باشد، کلمات پیچیده‌تری نظیر ناامیدی، ناراحتی، نگرانی و تنهایی را به او آموزش دهید. اینکه کودکان بتوانند احساسات خود را درک و توصیف کنند، یکی از بهترین راه حل‌ها برای مقابله با خشم و عصبانیت آن‌ها خواهد بود.

به کودکان بیاموزید که به احساسات خود اسم بدهند. آنها می توانند احساس خشم، سردرگمی و ناامیدی را به زبان بیاورند. سعی کنید بگویید: “احساس عصبانیت درست است اما کتک زدن اشکال دارد.” به آنها کمک کنید تا وقتی احساس عصبانیت می کنند عمل خود را کنترل کنند.

بعضی اوقات، رفتار پرخاشگرانه از احساسات ناخوشایند مختلف مانند غم و اندوه یا خجالت ناشی می شود. بنابراین، به کودکان خود کمک کنید تا دلیل عصبانیت خود را کشف کنند. شاید آنها از لغو تاریخ یک بازی ناراحت باشند، اما آن را با عصبانیت پاسخ می دهند زیرا این کار راحت تر است یا رنجش آنها را مخفی می کند.

صحبت کردن در مورد احساسات اغلب و به مرور زمان به بچه ها کمک می کند احساسات خود را بهتر تشخیص دهند.

2- مهارتهای مدیریت درست خشم

بهترین روش برای آموزش کنترل خشم در کودکان نشان دادن نحوه برخورد شما با احساسات خودتان هنگام عصبانی شدن است. وقتی بچه ها می بینند شما از کوره در می روید آنها هم همین کار را خواهند کرد. اما، اگر ببینند با احساسی بهتر و نرم تر با احساسات خود کنار می آیید، آنها هم همین را یاد خواهند گرفت.

اگرچه دور نگه داشتن کودکان از مشکلات بزرگسالان مهم است، اما نشان دادن چگونگی کنترل احساس عصبانیت بسیار مفید است. زمانهایی که احساس سردرگمی می کنید به آن اشاره کنید تا کودک شما درک کند که بزرگسالان نیز گاهی اوقات عصبانی می شوند.

این درست است که بگوییم، “من عصبانی هستم که ماشین جلوی ما توقف نکرد تا اجازه دهد آن بچه ها از خیابان عبور کنند. اما من می خواهم توقف کنم تا آنها بتوانند با خیال راحت عبور کنند. ” به زبان آوردن احساسات به کودکان می آموزد که درباره احساسات خود صحبت کنند.

همچنین، هنگامی که خونسردی خود را در مقابل بچه های خود از دست میدهید، مسئولیت رفتار خود را بر عهده بگیرید. عذرخواهی کنید و درمورد آنچه باید به جای آن انجام می دادید بحث کنید. بگویید: “متاسفم که شما مجبور شدید امروز مرا در حال فریاد زدن ببینید. من به جای بلند کردن صدا باید کمی قدم می زدم تا آرام بگیرم”.

3- قوانین خشم را تنظیم کنید(تهیه یک برنامه آرامش‌بخش)

به کودکان آموزش دهید که در زمانی که احساس خشم می‌کنند، چه کارهایی می‌توانند انجام دهند. به عنوان مثال وقتی ناامید هستند به جای پرتاب وسایل، می‌توانند به اتاق خود یا یک فضای آرامش بخش در حیاط مراجعه کنند و نفس عمیق بکشند.

همچنین می‌توانید کودکان را در زمان بروز خشم به رنگ آمیزی و نقاشی کردن تشویق کنید. سایر فعالیت‌های آرامش‌بخش نظیر کتاب خواندن و ورزش کردن نیز می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا احساس بهتری داشته باشند.

علاوه بر این شما می‌توانید یک پکیج از وسایلی که فرزند شما به آن علاقه‌ی زیادی دارد تهیه کنید و در زمان خشم و عصبانیت او، پیشنهاد بدهید که از پکیج شادی آور خود استفاده کند. این پکیج می‌تواند شامل کتاب‌های سرگرم کننده، استیکرها و برچسب‌ها، اسباب بازی مورد علاقه او، لوسیونی با بوی ملایم و یا هر چیز دیگری که کودک شما از لمس و بازی کردن با آن لذت می‌برد، باشد.

زمانی که فرزند شما ناراحت است، شما می‌توانید به او بگویید که بهتر است پکیج شادی آور خود را بیاورد. این کار به کودک شما انگیزه می‌دهد تا مسئولیت آرام کردن خودش را بپذیرد.

بیشتر خانواده ها قوانین خانوادگی برای کنترل خشم در کودکان دارند که کدام رفتار هنگام خشم قابل قبول است و کدام رفتار قابل پذیرش نیست. بعضی از خانواده ها بدشان نمی آید که به در بزنند و صدایی بلند شود در حالی که خانواده های دیگر تحمل کمتری نسبت به چنین رفتارهایی دارند. قوانین مکتوب خانگی ایجاد کنید که انتظارات شما را مشخص کند.

قوانین خشم باید همراه با رفتار محترمانه نسبت به دیگران باشد.

نکاتی مانند پرخاشگری جسمی، صدا زدن با اسم کوچک و بیرون انداختن چیزها را مشخص کنید تا فرزندانتان درک کنند که وقتی عصبانی هستند نمی توانند چیزهایی را پرت کنند، وسایل را بشکنند ، یا لگد بزنند.

4- برای کنترل خشم در کودکان مهارت های برخورد سالم را آموزش دهید

یکی از بهترین راه‌ها برای کمک به کودکانی که دچار خشم و عصبانیت می‌شوند، آموزش تکنیک‌های مختلف کنترل خشم است. به عنوان مثال، تنفس عمیق می‌تواند به کودک شما کمک کند تا در هنگام ناراحتی به آرامش برسد. از دیگر راه‌هایی که می‌توانند موثر واقع شوند شامل مواردی نظیر قدم زدن سریع، شمردن تا 10 یا تکرار جمله‌ای آرامش بخش است.

همچنین، به کودکان خود مهارت‌های کنترل تکانه و خود انضباطی را نیز آموزش دهید. برخی از کودکان به مربی مناسب نیاز دارند تا بتوانند این مهارت‌ها را در هنگام ناراحتی تمرین کنند. با کمک یک مربی مناسب، آنها می‌توانند به مرور زمان این مهارت‌ها را تقویت کنند و در کنترل خشم خود موفق‌تر عمل کنند.

کودکان باید راه های مناسب برای مقابله با خشم خود را بدانند. به جای اینکه بگویید ” برادرت را نزن” ، توضیح دهید که وقتی احساس سردرگمی می کنند چه کاری می توانند انجام دهند. بگویید: “دفعه دیگر وقتی عصبانی شدی از او فاصله بگیر”.

یکی دیگر از روش های کنترل خشم در کودکان این است که بپرسید: “به جای ضربه زدن چه کاری می توانستی انجام دهی؟” به کودک در شناسایی راهکارهایی که می توانند مفید باشند کمک کنید. همچنین می توانید یک کیت آرامش ایجاد کنید که در صورت ناراحتی از آن استفاده کند.

یک جعبه را با وسایلی که به آنها کمک می کند تا به آرامش برسند پر کنید. این وسایل می تواند کتاب رنگ آمیزی، مداد رنگی ، لوسیون خوشبو یا موسیقی آرامش بخش باشد. درگیر کردن حواس کودکان می تواند به آرامش ذهن و بدن آنها کمک کند.

از وقت های آزاد به عنوان ابزاری برای کمک به کنترل خشم در کودکان استفاده کنید. به آنها بیاموزید که قبل از اینکه با مشکل مواجهه شوند می توانند از آن دوری کنند. دور شدن از یک موقعیت و صرف کردن چند دقیقه وقت برای آرام شدن می تواند برای بچه های مستعد خشم واقعاً مفید باشد.

همچنین مهارت های حل مسئله را بیاموزید تا کودکان یاد بگیرند که می توانند بدون توسل به پرخاشگری مشکلات را حل کنند. در مورد راه حل های صلح آمیز در درگیری صحبت کنید.

5- در صورت لزوم بازخورد بدهید

در هنگام رعایت قوانین خشم به کودک بازخورد مثبت و هنگام نقض قوانین بازخورد منفی بدهید. بازخوردهای مثبت، مانند سیستم پاداش می تواند کودک شما را تشویق کند تا هنگام ناراحتی از مهارت های کنترل خشم استفاده کند.

اگر کودک شما پرخاشگر شد بازخورد فوری داشته باشید. بازخوردهای موثر ممکن است شامل از دست دادن امتیازات، پرداخت غرامت با انجام کارهای اضافی یا قرض دادن یک اسباب بازی باشد.

استفاده از تکنیک‌هایی مانند تایم اوت یا سلب امتیازات می‌تواند استراتژی‌های انضباطی مؤثری باشند. به عنوان مثال، اگر فرزندتان در حالت عصبانیت چیزی را شکست، می‌توانید از او بخواهید که آن را تعمیر کند یا کارهایی را انجام دهد تا پولی برای تعمیر آن جمع آوری کند.

این روش به فرزندتان کمک می‌کند تا ارتباط بین رفتار غیرقابل قبول و عواقب آن را درک کنند. آنها در این فرایند در می‌یابند که رفتار پرخاشگرانه ممکن است به آن‌ها خسارتی برساند و عواقب منفی داشته باشد. به این ترتیب، فرزند شما یاد خواهد گرفت که رفتارهای مثبت و متعارف را پذیرفته و ترجیح دهد.

نکته آخر

کودکان از تجربه احساساتی نظیر عصبانیت یا خشم لذت نمی‌برند. در صورت بروز احساسات منفی، کودکان معمولا نشانه‌هایی نظیر ناامیدی و ناتوانی در مدیریت احساسات را نشان می‌دهند. یادگیری شیوه درست مقابله با خشم و سایر احساسات منفی، تاثیر موثری بر زندگی کودکان خواهد گذاشت. در این مسیر شما به عنوان والدین دلسوز، می‌توانید از روانشناسان کودک و مشاورین مدرسه نیز کمک بگیرید.