چرا روش مونته سوری خوب است؟
برخی از مردم در مورد فلسفه های آموزشی شگفت زده می شوند و می پرسند چرا خانواده ما از روش مونته سوری پیروی کرده است؟ پس از اینکه عمر خود را در محیط مونته سوری در مدرسه و خانه گذراندم و نزدیک به ۷ سال روش مونته سوری را مطالعه کردم، هنوز هم در بیان دلایلم سردرگم هستم. گاهی اوقات می خواهم کلامم را به پایان برسانم و بگویم «خوب باید خودتان آن را ببینید» و یا اینکه « این روش خیلی منطقی است».
به نظر من شما باید خودتان در عمل روش مونته سوری را ببینید و مزایای آن را درک کنید. مزایای واقعی آن آنقدر زیاد است که نمی توان در یک جمله یا دو جمله آن را توضیح داد. اما می‌توانم توضیح دهم که چرا این فلسفه بعد از صد سال هنوز هم زنده است و حتی در بین فرهنگ های متغیر نیز جواب می دهد. این همان چیزی است که می‌توانم بگویم.
1. مونته سوری حرکت از واقعی به انتزاعی است
اولین چیزی که در مورد محیط مونته سوری دریافتم و مورد تحسین قرار دادم این بود که چگونه اشیا و موضوع ها از واقعی به انتزاعی حرکت می کنند. کودک قادر است با مفاهیم و ایده ها تعامل برقرار کند و صرفاً به به خاطر سپردن واقعیت ها بسنده نکند.
کودک قادر است با نمایش تصویری از یکان، دهگان صدگان و هزارگان ارقام ریاضی را شمارش کند.
کودک می تواند از طریق تجربه لمسی با تخته های نرم و خشن، استوانه های صدادار و جعبه های رنگی حواس خود را توسعه دهد و اشکال آبی و زمینی را با ریختن آب بر روی زمین کوچک و یا سازه های آبی یاد بگیرد. من می توانم تا ابد در این زمینه توضیح دهم.
2. عشق طبیعی به یادگیری را تسهیل می کند
من از بعضی افراد شنیده‌ام که مونته سوری بیش از حد سختگیرانه است. برخی دیگر می‌گویند که روش آزادانه است. واقعیت در جایی بین این دو قرار دارد. من ایده دنبال کردن کودک را دوست دارم، اما تطبیق نیازهای کودک با سرعت بزرگسالان در جامعه ما دشوار است. اما واقعاً خواهید دید که کودک شما تا چه حد قادر به دیدن جهان، کشف و لذت بردن از آن است.
اسباب بازی های مونته سوری :
اسباب بازی مونته سوری به طور طبیعی ماهیت پرسشگرانه کودک را نمایان می کند و به آنها امکان می‌دهد به روش های جدیدی برای انجام کارها بیندیشند. اسباب بازی مونته سوری ذهن کودک را باز می‌کند تا خود به یادگیری بپردازند. این وسایل به آنها امکان می‌دهد دنیای اطراف را کشف کنند، اما در این میان دستورات گام به گام به آنها ارائه نمی‌دهد.
3. روش مونته سوری به دنبال آموزش کلیت کودک است
مونته سوری آموزش کودک را به خارج از کلاس هدایت می کند. این روش نحوه تعامل با دیگران و میزان آزادی آنها در خانه را تحت تأثیر قرار می‌دهد و به آنها آموزش می دهد چگونه مراقب خود، محیط اطراف و دیگران باشند و چگونه فعالانه در یادگیری و محیط خود مشارکت فعال داشته باشند.
این روش کودک را برای زندگی روزمره مجهز می‌کند و به او مهارت‌های عملی آموزش می‌دهد که به او هدف می بخشد و او را قادر می سازد تا به عضوی از اعضای خانواده، کلاس و جامعه تبدیل شود. مونته سوری کودک را نه به عنوان یک فرد کوچک، بلکه به عنوان فردی کامل و توانمند می بیند.
4. از پاداش خودداری می کند
در محیط مونته سوری هیچ ستاره طلایی وجود ندارد و رتبه‌بندی نیز اعمال نمی شود. هیچ پاداش دیگری برای یادگیری مانند اینکه «تو خیلی باهوش هستی» وجود ندارد. تنها پاداشی که وجود دارد، لذت ذاتی کودک از کشف چیزی نو و یا کسب مهارتی جدید است. مواقعی که مونته سوری تشویق می کند بسیار خاص است. به عنوان مثال «من از این که می بینم با چه تلاشی روی قلم خودکار خود می کنی بسیار خوشحالم»
یکی از نواقص سیستم آموزشی ما که به نوبه خود جامعه را تحت تأثیر قرار می دهد، این است که ما برای هر دستاوردی می بایست پاداشی تعیین کنیم. مثلاً زمانی که کودک یاد می گیرد به تنهایی به دستشویی برود یک شکلات دریافت می کند و یا به خاطر اینکه چیزی پرتاب نکرده است می تواند دسر بخورد و غیره.
در تمامی این شرایط کودک برای انجام عمل درست پاداش دریافت می کند. به همین خاطر، همیشه انتظار دارد که در ازای انجام کار درست و یا چیزی که از او انتظار می رود، پاداشی دریافت کند، به جای آنکه در هنگام عمل درست و یا رفتار مناسب طعم لذت واقعی یادگیری را بچشد. زیرا آنها فهمیده‌اند که این همان کاری است که در قبال جامعه باید انجام دهند. زمانی که ما به آنها پیشنهاد پاداش می‌دهیم آنها را آموزش می دهیم تا به خاطر پاداش تلاش کنند تا به خاطر ارزش ذاتی یادگیری، کسب مهارت و یا کمک به جامعه، خانواده، کلاس و غیره.
5. بر روی فردیت کودک و توانایی های بالقوه او تمرکز دارد
بزرگترین مشکلی که من در مدارس سنتی مشاهده کردم، داشتن یک برنامه درسی از پیش تعیین شده بر اساس سن کودک و انتظار آنها برای یادگیری و پیشرفت با یک سرعت و رسیدن به نتایج مطلوب است. این امر به خودی خود اتفاق نمی‌افتد چرا؟ زیرا هیچ دو کودکی دارای سطح پیشرفت یکسانی نیستند.
به دانش آموزی فکر کنید که از موضوع درس خسته شده است، زیرا مفاهیم را به درستی درک کرده و فعالیت کلاسی برای او بسیار آسان است. از طرف دیگر، دانش آموزی به شدت با یادگیری مفهوم دست و پنجه نرم می کند. در نهایت کودک خسته شده دچار بی حوصلگی شده و علاقه خود را به یادگیری از دست می دهد و از طرفی باید منتظر بماند تا همکلاسان او به پای او برسند، در حالی که کودک مبارز دیگر از شکست خود احساس شرمساری می کند.
محیط مونته سوری :
در محیط مونته سوری هر دو دانش آموز می توانند پتانسیل های کامل خود را شکوفا کنند و با سرعت خود به پیش بروند. آنان نیازی ندارند تا منتظر دیگر دانش‌آموزان باشند و یا به خاطر عدم یادگیری احساس سرخوردگی و شکست کنند. هر دانش آموز دارای سطح یادگیری و سرعت متفاوتی است، به همین خاطر است که شناخت مونته سوری از دوره های حساس کودک و همینطور نظارت روزانه مربی اهمیت بسزایی دارد.
ممکن است برخی فکر کنند که این امر باعث کار بیشتر معلم می شود. اما در محیط مونته سوری اینگونه نیست. دامنه و توالی هر موضوع از جمله زبان، ریاضی، زندگی عملی، گیاه شناسی جانور شناسی و غیره برای هر دانش‌آموز یکسان است. وسایل از قبل آماده شده و در قفس ها قرار دارند. تمام کاری که معلم باید انجام دهد این است که از مکان دانش آموز آگاهی داشته باشد و آماده باشد تا درس بعدی را به ترتیب آن ارائه دهد.
